Στην εποχή μας, εποχή της εκλαϊκευσης
του Αποκρυφισμού, ιδέες και γνώσεις που κάποτε κυκλοφορούσαν από το
στόμα του Δασκάλου στο αυτί του προετοιμασμένου ηθικά και διανοητικά
μαθητή, σήμερα συζητιούνται στα σαλόνια ακόμη και στα καφενεία.
Ιδέες όπως ο διαλογισμός και γνώσεις
πρακτικές περί αυτού, σχολιάζονται ‘στο πόδι’. Οι προσωπικές απόψεις και
πρακτικές απέχουν πολλές φορές ‘παρασάγγας’ από το ιερό αυτό σύστημα,
ενώ η συμπεριφορά του ατόμου που λέει πως το εξασκεί, αποδεικνύεται
εντελώς αντίθετη από εκείνη που η διαλογιστική τεχνική αυτοπροσδιορίζει.
Στον κόσμο μας υπάρχουν δύο τάσεις, οι
οποίες και ξεχωρίζουν τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες. Η μία τάση είναι
η πνευματική, αυτή που στρέφει τον άνθρωπο προς την παγκοσμιότητα και
τη σοφία την κερδισμένη από τη συλλογική εμπειρία. Ενώ η άλλη είναι η
υλική τάση, που έχει κέντρο το προσωπικό Εγώ και έχει επιδιώξεις
προσωρινές, εγωιστικές και μόνο για την παρούσα ζωή. Σκοπός των
επαναληπτικών ενσαρκώσεων πάνω στη γη είναι να μάθουμε να ξεχωρίζουμε
αυτές τις δύο τάσεις και να υιοθετήσουμε τελικά την πνευματική.
Γι’αυτόν τον σκοπό, που είναι η
υπαρξιακή μας τελειοποίηση, υπάρχουν οι Αρχάτ και οι Μύστες, και οι
διδασκαλίες τους καθώς και οι τεχνικές που μας διδάσκουν, επιδιώκουν την
ταχύτερη νοητική και πνευματική εκπαίδευσή μας. Ο Διαλογισμός είναι ένα
πνευματικό σύστημα, μια πρακτική που χρησιμοποιεί ως πειραματικό
εργαστήρι τον ίδιο τον άνθρωπο και του οποίου αποστασιοποιώντας τα
προσωπικά στοιχεία, (φυσικά, ψυχικά και νοητικά) από τα ερεθίσματα του
περιβάλλοντος, τα μετατρέπει με τη σταθερότητα του νου και την έλξη της
ανθρώπινης ψυχής προς τον Θείο Εαυτό, σε στοιχεία πνευματικά.
Ο Διαλογισμός είναι η κορωνίδα της
αποστασιοποίησης από τις αισθήσεις, είναι το μέσο δια του οποίου ο
συνειδητοποιημένος μαθητής καταφέρνει την προσέγγιση της Πνευματικής του
Ψυχής. Είναι η μυστική ατραπός η περπατημένη ήδη από τους Λυτρωμένους.
Τα χνάρια τους πάνω σ’αυτήν έγιναν για μας σκαλοπάτια μιας ανοδικής
εξελικτικής κλίμακας και θα είναι τα βήματά μας προς το Φως, αν και
εφόσον τα περπατήσουμε ορθά και με σειρά.
Η πορεία πάνω στην πνευματική ατραπό,
τέλεια κωδικοποιημένη από τον σοφό Πατάντζαλι και αποδεκτή από κάθε
αληθινό Διδάσκαλο, θεμελιώνεται πάνω στην υπερβατική καταγωγή της
ανθρώπινης ψυχής, στην ύπαρξη του προσωπικού Εγώ ή της προσωπικότητας
και στην ανάπτυξη της πνευματικής φύσης της ανθρώπινης Μονάδας, με
τελικό σκοπό την επιστροφή της στον Θεϊκό Πυρήνα.
Σύμφωνα με τον Πατάντζαλι η μυστική
πορεία στηρίζεται πάνω σε δύο γερά θεμέλια, που είναι α) η ηθική σχέση
προς τους άλλους και β) η σχέση προς τον εαυτό μας. (Γιάμα και Νιγιάμα).
Η ηθική, που είναι η εφαρμογή της αρετής, είναι το άρωμα της σοφίας και
η έκφραση της πνευματικότητας στο φυσικό πεδίο.
Όπως η προσωπικότητα εκφράζεται με τον
δικό της τρόπο κάτω από την επίδραση της άγνοιας και της χωριστικότητας,
που οφείλεται στο προσωπικό Εγώ, έτσι και η ατομικότητα δηλαδή η
πνευματική μας φύση έχει έναν τρόπο έκφρασης που διοχετεύεται μέσα από
τον ωκεανό της Παγκόσμιας Αγάπης και Σοφίας. Η αρετή είναι η έκφραση της
πνευματικής μας φύσης. Και αν ο σκοπός είναι να προσαρμο-στούμε στην
πνευματική μας φύση, θα πρέπει πρωτίστως να γίνουμε ενάρετοι.
Φαίνεται δε ότι το να είναι κάποιος
ενάρετος ή μη, εξαρτάται από μία και μόνη επιλογή του: αν θα διαλέξει
για το καλό του συνόλου ή για το καλό του προσωπικού του εαυτού. Αν
συμβεί το πρώτο, δηλαδή να επιλέγει κάποιος για το όφελος του συνόλου,
τότε μόνο αρχίζει η πνευματοποίηση της προσωπικότητάς του.
Οι αρετές που είναι οι εκφράσεις της
πνευματικής ψυχής γίνονται τα πρότυπα του ανθρώπου που θέλει να
προσεγγίσει τον αληθινό του Εαυτό. Έννοιες και πράξεις που αποδίδουν
δικαιοσύνη, αλήθεια, αλτρουϊσμό και υπηρεσία προς τον συνάνθρωπο,
ευγένεια, κατανόηση και ταπεινοφροσύνη, αποτελούν τον άξονα γύρω από τον
οποίο περιστρέφεται η συμπεριφορά του πνευματικού ανθρώπου.
Στην αντίθετη περίπτωση, που είναι η
συμπεριφορά της προσωπικότητας, συμβαίνει το Εγώ να εκφράζεται με άξονα
την ιδιοτέλεια και τον άκρατο εγωισμό. Για να ικανοποιεί το χωριστικό
του Εγώ ο άνθρωπος επιδίδεται σε έναν αγώνα αυτοπροβολής και εξουσίας
επί των άλλων και για να στηρίξει τις αδυναμίες της άγνοιάς του, γίνεται
άδικος, ψεύτης, υποκριτής, φιλόδοξος, άπληστος, λάγνος και υπερφίαλος.
Θα λέγαμε ότι οτιδήποτε κρατά τον
άνθρωπο δεμένο με τις αισθήσεις και αλυσοδένει την ανθρώπινη ψυχή στον
κύκλο των μετενσαρκώσεων, είναι ενάντιο προς την αρετή και την
πνευματικότητα. Επομένως η αποστασιοποίηση από τα όσα τροφοδοτούν την
ικανοποίηση και τη χωριστικότητα του προσωπικού Εγώ, είναι ένας επιπλέον
τρόπος για την καταστολή της ιδιοτελούς επιθυμίας, δηλαδή της
χωριστικότητας.
Η ανθρώπινη συνείδηση αρχίζει να
διακρίνει ανάμεσα στο Πνευματικό και το Υλικό, όταν διαθέτει έναν νου
‘έτοιμο να αγκαλιάσει το Σύμπαν’. Η επικοινωνία ανάμεσα στα δύο γίνεται
διαμέσου του Αντασκαράνα που η Ε.Π.Μ. λέει ότι είναι «το μονοπάτι που
βρίσκεται ανάμεσα στα θεία και τα ανθρώπινα Εγώ» (Άπαντα, τομ.ΧΙΙ,
σ.633-4) και το οποίο δεν θραύεται εφόσον υπάρχει έστω και ένα
πνευματικό στοιχείο για να υπηρετεί «ως ενωτικό νήμα» ανάμεσα στα δύο.
Ο πρώτος στόχος, λοιπόν, πριν ο μαθητής
αρχίσει να διαλογίζεται συστηματικά, είναι να αντιληφθεί τις διαφορές
ανάμεσα στο Κατώτερο και το Ανώτερο Εγώ και αφού τις εμπεδώσει και τις
διακρίνει, να προσαρμόσει το κατώτερο προς το ανώτερο μέσω, α)
αυτοπαρατήρησης και β) αποστασιοποίησης από τα πράγματα που ικανοποιούν
το προσωπικό του Εγώ. Αν αυτό το πρώτο και πιο ουσιαστικό βήμα δεν
συνειδητοποιηθεί και δεν εφαρμοστεί, τότε ο αληθινός διαλογισμός είναι
ανέφικτος. Μια προσέγγιση της προσωπικότητας προς το υπερβατικό με ένα
υποσυνείδητο γεμάτο προσκολλήσεις και εγωιστικές επιδιώξεις, θα οδηγήσει
σε δεινά που θα επηρεάσουν και το ψυχικό και το φυσικό σώμα και θα
κρατήσουν σε απόσταση τον υποψήφιο από τον πνευματικό στόχο τόσο όσο θα
προβλέπει το κάρμα για μια τέτοια κακή μεταχείριση της ιερής αυτής
μεθόδου.
Ένα απόσπασμα από μια επιστολή του
Μάχα-Τσοχάν (Επιστολές των Διδασκάλων, σ.478) λέει: «Όλοι μας πρέπει να
απαλλαγούμε από το Εγώ μας, τον ψεύτικο, φαινομενικό εαυτό, να
αναγνωρίσουμε τον αληθινό μας Εαυτό, σε μια υπερβατική θεία ζωή. Και αν
δεν είμαστε εγωιστές, θα πρέπει να αγωνιστούμε ώστε να δούν και οι άλλοι
αυτή την αλήθεια και να αναγνωρίσουν την πραγματικότητα του υπερβατικού
Εαυτού, τον Βούδδα, τον Χριστό ή τον Θεό του κάθε προσευχόμενου.»
Η προετοιμασία για τον διαλογισμό μπορεί
να γίνεται βάσει ενός σχεδιαγράμματος το οποίο δίνει η διαλογιστική
τεχνική, αλλά κυρίως είναι πρακτική επί καθημερινής βάσης. Ο ασκούμενος
παρατηρεί τη συμπεριφορά του και αν αυτή δεν συμφωνεί με το πνευματικό
πρότυπο, το επισημαίνει και επιδιώκει να μην το επαναλάβει. Σίγουρα η
εξομοίωση με το πνευματικό μας πρότυπο είναι μια πολύ δύσκολη και
μακροπρόθεσμη κατάκτηση. Όμως, αυτός που πραγματικά έχει
συνειδητοποιήσει τον σκοπό της ζωής, δεν σταματά την προσπάθεια.
«Θυμήσου, ω εσύ που πολεμάς για την
ελευθερία του ανθρώπου, πως κάθε αποτυχία είναι και μια επιτυχία και
κάθε αγνή προσπάθεια με τον καιρό κερδίζει την ανταμοιβή της. Σπέρματα
άγια βλασταίνουν και αυξαίνουν αθέατα μες στην ψυχή του μαθητή. Οι
μίσχοι τους ολοένα στερεώνονται με κάθε νέα δοκιμασία. Γέρνουν σαν τις
καλαμιές, όμως ποτέ δεν σπάζουν, κι ούτε μπορούν ποτέ τους να
αφανιστούν. Μα όταν σημάνει η ώρα, ανθίζουν….» (Η Φωνή της Σιγής, σ.62)
Γιάμα – η πειθαρχία, οι νόμοι, οι αρετές
- Όχι-βία
- Όχι-ψέμμα
- Όχι-απληστία
- Όχι-αισθησιασμό
- Όχι-προσκόλληση
Νιγιάμα – η αυτοπαρατήρηση
- Αγνότητα
- Αυτάρκεια
- Άσκηση
- Αυτοεπίγνωση
- Αφοσίωση στο Ιδανικό
- Blavatsky
