Όσο και αν θέλουμε πολύ να επιτύχουμε μία αίσθηση ευτυχίας και γαλήνης, ο ταχύς ρυθμός της ζωής και του καθημερινού βαθμού αλλαγής μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε μπερδεμένοι, ως προς το εάν τελικά είναι δυνατό να επιτευχθεί κάτι τέτοιο στον 21ο αιώνα.
Θα ήθελα να παρουσιάσω μερικές παρατηρήσεις του ΟΗΕ σχετικά με τη σημερινή κατάσταση συγκρούσεων στον κόσμο και την ανάγκη να επιλεγεί μια μη βίαιη εναλλακτική λύση: «Πρόσφατα γεγονότα έχουν εξαπολύσει κύματα αλλαγής, με τις νέες τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας, τους νέους παγκόσμιους κανόνες και θεσμούς, αλλά και την επιταχυνόμενη παγκόσμια οικονομική ένταξη. Με το τέλος του ψυχρού πολέμου, το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό τοπίο αλλάζει γρήγορα και ριζικά. Αυτό το νέο πλαίσιο ανοίγει απαράμιλλες νέες ευκαιρίες. Εγείρει όμως επίσης, νέες απειλές για την ασφάλεια και ελευθερία του ανθρώπου. Οι μείζονες ένοπλες συγκρούσεις έφτασαν τις 55, το 1992, και σε αντίθεση με την εντύπωση πολλών, αργότερα μειώθηκαν. Ακόμα κι έτσι όμως, υπήρχαν 36 μεγάλες συγκρούσεις το 1998. Εκτιμάται ότι 5 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε εμφύλιες συγκρούσεις τη δεκαετία του 1990. Σε παγκόσμιο επίπεδο το 1998, υπήρχαν περισσότεροι από 10 εκατομμύρια πρόσφυγες και 5 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι. Αρκεί ο αριθμός
των θανάτων και των μετακινήσεων για να αποδώσει σε μεγάλο βαθμό τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε αυτές τις συγκρούσεις, με εκτεταμένους βιασμούς και βασανιστήρια. Όλα τα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους σε όλες τις χώρες θα πρέπει να είναι ο στόχος του 21ου αιώνα. Η Οικουμενική Διακήρυξη είχε αυτό το όραμα, περισσότερα από 50 χρόνια πριν. Ο κόσμος σήμερα έχει την επίγνωση, τους πόρους και την ικανότητα να επιτύχει αυτό το στόχο σε παγκόσμια κλίμακα.»(1)
Σε όλο τον κόσμο οι άνθρωποι καλούνται να αναλογιστούν τις πιο σημαντικές απ 'όλες τις ανθρώπινες αξίες: τη συμπόνια, την καθολική ευθύνη, την ανοχή και την κατανόηση. Θα πρέπει να εξετάσουμε σε βάθος αυτές τις ποιότητες και να σημειώσουμε τον ρόλο του ατόμου στο κοινωνικό μετασχηματισμό, τη σχέση μεταξύ του ανθρώπινου νου και της ανθρώπινης δράσης, και την επείγουσα ανάγκη σε έναν κόσμο απειλής και φόβου να προχωρήσουμε προς ένα υψηλότερο επίτευγμα. Η ανάπτυξη ενός μη- βίαιου νου είναι, όχι μόνο δυνατή, αλλά γίνεται ένα ουσιαστικό συστατικό για την επείγουσα κατεύθυνσή μας προς την επίτευξη της ειρήνης σε παγκόσμια κλίμακα. Είναι ένας στόχος που μπορεί να επιτευχθεί από ένα άτομο στη χρονική διάρκεια μιας ζωής, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη ιδιαίτερη εκπαίδευση και μπορεί να ξεκινήσει για την επίτευξή του άμεσα - αν και η πρακτική εφαρμογή θα απαιτήσει χρόνο και προσπάθεια.
Στα οφέλη για το άτομο περιλαμβάνονται, η επίτευξη ενός άμεσου αισθήματος ηρεμίας, τα μειωμένα επίπεδα άγχους και απογοήτευσης, μία αυξημένη αίσθηση ευζωίας και υποκειμενικής αξίας, αλλά και η ικανότητα και η πραγματική επιθυμία να βοηθήσει τους άλλους. Το πέρασμα προς αυτή τη νέα κατάσταση έχει θετικό αντίκτυπο στην οικογένεια, στον χώρο εργασίας και στην κοινότητα γενικά. Θα υποστηρίξω εδώ, ότι η ανθρώπινη εξέλιξη είναι ένα έργο σε πρόοδο, και προκειμένου να προοδεύσει το ανθρώπινο είδος, πρέπει να απομακρυνθεί από την άσκηση της βίας και να κατευθυνθεί προς τη μη-βία.
Θα πρέπει να εξετάσουμε την ανάγκη για την ύπαρξη ενός μη-βίαιου νου εξετάζοντας το υπάρχον παγκόσμιο πλαίσιο - το πεδίο της απειλής και τις εκδηλώσεις βίας (συμπεριλαμβανομένων, της τρομοκρατίας και της αλληλοκτόνου βίας, της βίας κατά προσώπου, βιασμούς και βασανιστήρια ως όργανα πολέμου καθώς και τον αντίκτυπο στις γυναίκες και τα παιδιά). Ο κόσμος ψάχνει για ελπίδα και πρόοδο, αλλά φαίνεται να είναι πιο ανασφαλής από ποτέ. Οι θανατηφόρες συγκρούσεις έχουν γίνει προεξέχον χαρακτηριστικό της μεταβατικής περιόδου από τον Ψυχρό Πόλεμο στον 21ο αιώνα.
Με πάνω από 30 ενεργές εσωτερικές συγκρούσεις και ακόμα περισσότερες πιθανές εστίες κρίσης μέσα και μεταξύ των κρατών, η διεθνής κοινότητα διερωτάται με αγωνία εάν, και με ποιο τρόπο, αυτές οι πολύνεκρες συγκρούσεις μπορούν να προληφθούν.
Ψάχνοντας για μία απάντηση στα ερωτήματα αυτά, η έκθεση της Επιτροπής Carnegie με τίτλο «Προλαμβάνοντας μία Αιματηρή Σύγκρουση» [NY 1997] κατέληξε στο συμπέρασμα ότι: «μία αιματηρή σύγκρουση δεν είναι αναπόφευκτη. Η αναγκαιότητα της πρόληψής της είναι ολοένα και πιο επιτακτική, και η πρόληψή της είναι δυνατή». Η έκθεση υποστηρίζει ότι η πρόληψη των θανατηφόρων συγκρούσεων, «είναι μακροπρόθεσμα, πολύ δύσκολη πνευματικά, τεχνικά και πολιτικά, ώστε να αποτελεί ευθύνη ενός μόνο ιδρύματος ή μίας κυβέρνησης, ανεξάρτητα από το πόσο ισχυρά μπορεί να είναι. Δυνατά σημεία πρέπει να συνδυαστούν, ευθύνες να κατανεμηθούν, και η εργασία να διαμοιραστεί μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων». Και θα υποστηρίξω εδώ, ότι στην πραγματικότητα αποτελεί ευθύνη και του καθενός από εμάς. Ο Δαλάι Λάμα, θρησκευτικός ηγέτης του Θιβέτ που κέρδισε το Νόμπελ ειρήνης, σε μια πρόσφατη πραγματεία του στη Σκωτία (2), αναφέρθηκε στο γεγονός ότι όλες οι όψεις της ζωής μας, τώρα περισσότερο από ποτέ, είναι αλληλένδετες, και ως εκ τούτου, η ευθύνη για την προώθηση μιας πολιτισμένης κοινωνίας εμπίπτει στην αρμοδιότητα του κάθε ατόμου, και είπε:
«Η τελική ευθύνη για την αλλαγή βρίσκεται μέσα στον εαυτό μας».
Πίσω από τις επιφανειακές διαφορές εμπειρίας στην ζωή, το χρώμα του δέρματος, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και το πολιτιστικό υπόβαθρο, όλοι προσπαθούμε για μια ευτυχισμένη ζωή απαλλαγμένη από πόνο και άγχος, όλοι μας θλιβόμαστε από τις πρόσφατες βίαιες ενέργειες στον κόσμο.
Καθώς ο εικοστός αιώνας έχει καταγραφεί ως ο πιο βίαιος στην ιστορία της ανθρωπότητας, η σύγκρουση θα είναι πάντα ανάμεσά μας, και στο εικοστό πρώτο αιώνα πρέπει να συνθλίψουμε αυτό το πρότυπο, και να μάθουμε τις δεξιότητες που απαιτούνται για την επίλυση των συγκρούσεων δίχως βία. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να εξετάσουμε την ηθική βάση της βίας και της μη-βίας. Η βία και η μη-βία έχουν τη ρίζα τους στο νου του ατόμου και είναι οι τρόποι παραγωγής ενός μη βίαιου νου που μας παρέχουν σήμερα τον τρόπο για να προχωρήσουμε μπροστά με ελπίδα. Εξαρτάται αποκλειστικά από το κάθε άτομο, αν θα αποκριθεί στους άλλους με βίαιες ή μη-βίαιες ενέργειες. Μέσω μερικών από τα
πολλά παραδείγματα που μας παρέχονται από τα προσωπικά μας είδωλα ειρήνης στον 21ο αιώνα, βλέπουμε ότι η βία δεν περιορίζεται στη σωματική δύναμη, παρά έχει επιδέξιες προεκτάσεις στη σκέψη, τον λόγο και τις προθέσεις. Μπορούμε να ενεργήσουμε αμέσως επάνω σε αυτό το γεγονός για να κάνουμε αλλαγές στην κοινωνία και στον εαυτό μας. Δεν μπορούμε από τη μία πλευρά να καταδικάζουμε, με βάση τη λογική, τις πράξεις βίας που προέρχονται από αυτούς που θεωρούνται «εχθροί» μας, και από την άλλη να επιχειρούμε να δικαιολογήσουμε αυτές των «φίλων» μας. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για την ίδια βίαιη δράση και όλες προκαλούν ζημιά. Πρέπει να εργαστούμε για την αντιμετώπιση των αιτιών της βίας, όπως τη δυσανεξία της διαφοράς, το μίσος, τον θυμό, τη θρησκευτική και πολιτιστική μισαλλοδοξία, τον τυφλό εθνικισμό, την περιβαλλοντική υποβάθμιση και την οικονομική ανισότητα (3). Ο ρόλος σας στη λήψη των μικρών βημάτων που πρέπει να γίνουν προς την ανοχή και την οικοδόμηση της ειρήνης είναι ζωτικής σημασίας.
Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, ο αριθμός των οικοδόμων της ειρήνης που εργάζονται σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, σε τόπους με εθνικές και εμφύλιες συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο, έχει πολλαπλασιαστεί. Η συνεισφορά των πολιτών για την επίλυση των συγκρούσεων της εποχής μας, είτε αυτοί προσφέρουν από χαμηλά στρώματα, είτε από υψηλά, δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί. Εκκλησίες, γυναικείες οργανώσεις, τα μέσα ενημέρωσης και επιχειρήσεις, έχουν όλα δείξει τις δυνατότητές τους για την οικοδόμηση της ειρήνης. Με τον ίδιο τρόπο, ο ρόλος της εκπαίδευσης, των τεχνών και του αθλητισμού, αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο. Η πολυδιάστατη διπλωματία ανθεί παρέχοντας ένα σημαντικό λόγο για την ελπίδα ύπαρξης ενός πιο ειρηνικού κόσμου.
«Αυτή η ελπίδα είναι ενσωματωμένη, [όπως ο Τζον Πολ Λέντερατς, ένας από τους στοχαστές για την εδραίωση της ειρήνης και της συμφιλίωσης, γράφει] στην ανθεκτικότητα των ανθρώπων ... που παρά τα εμπόδια και τη βία δεκαετιών, συνεχίζει να κάνει βήματα προς μια ειρηνική συνύπαρξη». Η ελπίδα είναι επίσης ενσωματωμένη στο γεγονός ότι το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, αν και γεμάτο από βίαιες συγκρούσεις, εμφανίζει τη πιο γόνιμη πρόοδο των δραστηριοτήτων μετασχηματισμού προς τη μη-βία, συστηματικά γνωστοποιούμενη, στην ανθρώπινη ιστορία, θέτοντας τις βάσεις για μια πιθανή μοναδικότητα της οικοδόμησης της ειρήνης στον 21ο αιώνα.
Πρέπει να εξετάσουμε την ιδέα της μετακίνησης μακριά από τη βία και προς την πρακτική της μη-βίας, και να λάβουμε σοβαρά υπόψη την πρακτικότητα της επίτευξης μιας μη-βίαιης κοινωνίας. Πολλές αντιλήψεις θα υποστηρίξουν αυτές τις ιδέες: Πρώτον, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η βία δεν διαρρέει μέσω του συστήματος κλιματισμού, αλλά ξεκινά μέσα στο ανθρώπινο νου. Μπορεί να γίνει αντιληπτή στον καθένα μας, στη σκέψη, τον λόγο και τις φυσικές μας δράσεις. Δεν μπορούμε άμεσα να δημιουργήσουμε, ούτε την παγκόσμια ειρήνη, ούτε έναν αντίκτυπο στη βία που υφίστανται οι πρόσφυγες. Αυτό που μπορούμε όμως να κάνουμε αυτή τη στιγμή, ενδυναμωμένο από αυτή την κατανόηση, είναι το ξεκίνημα της διαδικασίας για τη δημιουργία ενός ήρεμου και γαλήνιου νου για τους εαυτούς μας, και στη συνέχεια να εξετάσουμε την αλληλεπίδραση με άλλους. Ενώ μπορούμε να αρχίσουμε εύκολα, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η μείωση της βίας στο νου μπορεί να είναι ένα δύσκολο έργο που απαιτεί θάρρος και αποφασιστικότητα. Το καθήκον της ανάπτυξης ενός μη βίαιου νου θα πρέπει να θεωρηθεί ως μέρος μιας αδιάλειπτης ροής που αντανακλά μια αδιάσπαστη παράδοση τεσσάρων χιλιάδων χρόνων ανθρώπινης ιστορίας.
Όταν ξεκινήσουμε αυτή τη διαδικασία μπορούμε άμεσα να παρατηρήσουμε ατομικά οφέλη. Είμαστε πραγματικά πιο ευτυχισμένοι, πιο χαλαροί, τα βουνά της απογοήτευσης και των βασάνων αρχίζουν να μετατρέπονται σε λοφίσκους, και οι άνθρωποι με τους οποίους αλληλεπιδρούμε, επίσης, αρχίζουν να αισθάνονται το όφελος. Μπορούμε επίσης να παρατηρήσουμε τα κοινωνικά οφέλη που παρουσιάζουν μαζική κοινωνική αλλαγή τα τελευταία 100 χρόνια: ο 20ος αιώνας - ο οποίος γνώρισε μαζικές κρίσεις οργανωμένης βίας με τη μορφή δύο παγκοσμίων πολέμων, 50 ετών Ψυχρού Πολέμου και αμέτρητων ένοπλων εξεγέρσεων και επαναστάσεων - ήταν επίσης ο αιώνας στον οποίο, ο οργανωμένος μη-βίαιος αγώνας τέθηκε σε εφαρμογή ως μία δύναμη ικανή να μετατρέψει τις κοινωνίες και την ιστορία, από την Αγία Πετρούπολη το 1905 μέχρι την Πορτοκαλί Επανάσταση στην Ουκρανία το 2005.
Όπως είπε κάποτε και ο Μαχάτμα Γκάντι:
«Πρέπει εμείς οι ίδιοι, να είμαστε η αλλαγή που επιθυμούμε να δούμε, και όχι το σκοτάδι που θέλουμε να αφήσουμε πίσω».
ΠΗΓΗ: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΥΠΑΤΙΑ
